Torbiele zębopochodne – rodzaje, przyczyny, leczenie
Rozwijają się bezobjawowo, osiągając znaczne rozmiary, tym samym niszczą otaczające je tkanki. Torbiele zębopochodne (torbiel korzeniowa, torbiel zawiązkowa, torbiel dziąsłowa), bo o nich mowa mogą zrobić ogromne spustoszenie w naszym organizmie. W jaki sposób można je wcześnie zdiagnozować? Na czym polega leczenie? Na te i inne pytania odpowiemy w naszym artykule.
Czym jest torbiel?
Aby dowiedzieć się, czym jest torbiel sięgniemy do fachowej terminologii. Grecka nazwa kystis oznacza dosłownie zamkniętą ze wszystkich stron jamę lub pęcherz. Jej polskim odpowiednikiem powszechnie stosowanym w medycynie jest właśnie torbiel. Odwołując się do medycznej definicji zaproponowanej przez Kramera, torbiel jest patologiczną jamą wypełnioną treścią o różnej konsystencji i spoistości (płynną, półpłynną lub rzadziej gazem), która nie ma związku z wydzieliną ropną. Torbiele występują zarówno w tkankach miękkich jak i kościach, otocza je włóknista torebka, która jest wyścielona od wewnątrz tkanką nabłonkową (torbiel prawdziwa) lub takiego wysłania nie posiada, wtedy mówimy o torbieli rzekomej (pseudotorbieli).
Jakie są powodu powstawania torbieli zębopochodnych?
Najczęstszą torbielą jest torbiel korzeniowa (radicular cyst), która może występować również jako torbiel resztkowa lub boczna torbiel korzeniowa. Tworzy się z reszty nabłonkowej komórek wysp Malasseza i jest to torbiel zapalna, co oznacza, iż jej występowanie jest uzależnione od obecności martwiczo zmienionej miazgi zęba. Torbiel ta może się pojawić u osób obu płci, jednak jak pokazują badania jest ona nieco powszechniejsza u mężczyzn między 20. a 50. rokiem życia. Zazwyczaj wykrywa się ją w okolicy górnych zębów siecznych drugich.
Torbiel zawiązkowa (dentigerous cyst) może być w formie rozwojowej lub rzadziej zapalnej. Ta pierwsza występuje częściej u mężczyzn w 2–3. dekadzie życia i ma ona związek z zatrzymanym zębem (zębem mądrości, kłem). Jest ona wynikiem niedorozwoju (hipoplazji) szkliwa.
Znana jest także torbiel zęba po leczeniu kanałowym, gdy zostało ono przeprowadzone niestarannie lub nie można było udrożnić któregoś z kanałów.
Torbiele dziąsłowe mogą występować także u niemowląt, jest to dość powszechne zjawisko, które rozwija się nawet u 75–94 proc. dzieci. Innym przykładem torbieli tkanek miękkich jest tzw. torbiel erupcyjna występująca podczas procesu wyrzynania się zębów.
Torbiele u niemowląt nie wymagają leczenia, zanikają same (ok. 3 miesiąca), wystarczy kontrola i obserwacja w gabinecie stomatologicznym.
Torbiele zębopochodne – jakie objawy im towarzyszą?
Jak rozpoznać, że rozwijają się takie zmiany chorobowe? Niestety nie jest to proste, bowiem torbiele zębopochodne w jamie ustnej początkowo nie dają żadnych objawów. W późniejszym okresie może wystąpić rozdęcie kości, gdy rozwija się torbiel zęba. Pacjenci zazwyczaj zgłaszają się do swojego stomatologa, gdy pojawia się opuchlizna.
Obecność torbieli zostaje stwierdzona przeważnie dopiero wtedy, gdy ulegnie ona zakażeniu i rozwija się proces zapalny okolicznych tkanek. Przy dużych rozmiarach torbieli może dojść do zmiany konfiguracji kości.
Najczęściej występującymi wówczas objawami są:
– pojawienie się objawów stanu zapalnego,
– rozsunięcie korzeni zębów,
– rozdęcie kości wyrostka zębodołowego szczęki lub żuchwy,
– zanik kości z ucisku, jej ścieńczenie z objawem uginania i pergaminowego chrzęstu (crepitatio, objaw Dupuytrena),
– brak zęba stałego w łuku zębowym po terminie jego fizjologicznego wyrzynania.
Symptomem, choć dość rzadko spotykanym jest ból głowy. Towarzyszy on torbieli zębopochodnej w zatoce szczękowej. Pacjenci, u których występuje taka torbiel skarżą się także na niedrożność nosa, łzawienie (spowodowane uciskiem na przewód nosowo-łzowy), parestezje i przemieszczenie gałki ocznej.
Jak diagnozuje się torbiele zębopochodne?
Torbiel może zostać wykryta przypadkowo podczas zdjęć RTG, najczęściej stomatolog zleca wykonanie zdjęcie pantomograficznego oraz zdjęcia wewnątrzustnego. Na zdjęciu RTG jest ona widoczna jako jednolite przejaśnienie o gładkich zarysach, które jest wyraźnie oddzielone od otoczenia. Chorobie często towarzyszy pojawienie się przetoki na dziąśle.
Jak leczy się torbiele zębopochodne?
Najczęściej lekarze zalecają wycięcie torbieli. Zabieg jest przeprowadzany przez lekarza chirurga szczękowego. Mniejsze torbiele o średnicy nie większej niż 8 mm zwykle zostają wyleczone po odpowiednim leczeniu endodontycznym zęba przyczynowego. Nieleczone torbiele mogą osiągnąć duże rozmiary, przez co naciskają na sąsiednie tkanki. Takie działanie może prowadzić do różnych stanów chorobotwórczych oraz powikłań. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, na życzenie pacjenta można wykonać go w znieczuleniu całkowitym. Zazwyczaj operacje wyłuszczenia torbieli są połączone z wycięciem korzenia zęba przyczynowego lub wyrwaniem zęba. Powstały ubytek kostny zostaje uzupełniony materiałem kościozastępczym. Rutynowo wyciętą torbiel wysyła się do badania histopatologicznego, aby upewnić się, iż nie nastąpiły zmiany nowotworowe.
Czy zabieg ten jest bolesny?
Tak jak wcześniej wspominaliśmy, usunięcie torbieli jest wykonywane w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym, zatem nie musimy się obawiać bólu w trakcie zabiegu. Ból przychodzi dopiero później. Dzieje się tak z powodu urazu tkanek wyrostku zębodołowego. Zazwyczaj po usunięciu torbieli pojawia się również obrzęk, który może się utrzymywać przez kilka dni. W takim przypadku lekarz stomatolog przepisuje antybiotyk, leki przeciwbólowe i płukanki przeciwzapalne, a ból i obrzęk szybko ustępują.
Zagrożenia w przypadku nieleczonych torbieli
Taka zmiana chorobowa może wypełniać duże fragmenty kości. W związku z czym będą one bardziej podatne na urazy. Zęby mogą ulegać rozchwianiu, a w efekcie także wypadać. Poza bezpośrednimi skutkami ciężkie stany zapalne i otorbienie korzenia zęba mogą być przyczyną poważniejszych powikłań. Oprócz zakażenia zmiany i jej zropienia, możemy być – w bardzo rzadkich przypadkach -narażeni na powstanie zmiany nowotworowej.
Zalecenia po usunięciu torbieli
Po zabiegu usunięcia należy szczególnie zadbać o higienę jamy ustnej. Zęby, a zwłaszcza miejsce operowane, powinno się myć szczoteczką o miękkim włosiu. Przez pierwsze 24 godziny po zabiegu nie należy płukać ust płynem. Bolące miejsce można okładać zimnymi kompresami, np. z lodem. Powinniśmy także pamiętać, aby nie wydmuchiwać nosa – w celu jego oczyszczenia należy stosować krople i spray‘e, takie jak podczas kataru. Parę dni po zabiegu może utrzymywać się opuchlizna, która zazwyczaj schodzi po 4, 5 dobach. Dentyści polecają, aby w czasie rekonwalescencji spożywać miękkie potrawy: ryby, gotowany kurczak, gotowane warzywa, makarony, ziemniaki (tłuczone), ale najlepiej by były one niegorące.
Po 10 dniach od operacji lekarz ściągnie założone w trakcie zabiegu szwy.
Czy torbiele zębopochodne mogą pojawiać się ponownie po zabiegu?
Pacjenci, u których zdiagnozowano i usunięto torbiel zębową mogą się zastanawiać, czy istnieje prawdopodobieństwo nawrotu choroby. Otóż – jest ono bardzo małe. Jeśli torbiel zębowa została usunięta prawidłowo i całkowicie to rokowania są bardzo dobre.
# torbiele zębopochodne # szkliwiaki # torbiel korzeniowa # torbiel zawiązkowa # torbiel dziąsłowa # parestezje # RTG # wycięcie torbieli # resekcja kości
Leave a reply →
